Hút thuốc sẽ làm nhiễm sắc thể Y thay đổi
Danh sách các tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe vừa mới được thêm vào một gạch đầu dòng: Hút thuốc có thể làm biến mất nhiễm sắc thể Y có trong tế bào máu của đàn ông.>> dịch vụ xét nghiệm ADN huyết thống
Thuốc lá có thể làm nhiễm sắc thể Y thay đổi
Một nghiên cứu mới đây được đăng trên tạp chí Science (ngày 4/12/2014) cho thấy những người đàn ông hút thuốc bị mất đi nhiễm sắc thể Y trong tế bào máu thường xuyên hơn so với người không hút, và hút càng nhiều thì số lượng nhiễm sắc thể Y càng ít. Sự mất mát nhiễm sắc thể Y có thể giải thích lý do vì sao đàn ông hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư cao hơn phụ nữ hút thuốc.
“Các tế bào mất nhiễm sắc thể Y… Chúng không chết,” Lars Forsberg, đồng tác giả nghiên cứu cho biết, ông hiện đang công tác tại Ban miễn dịch học, Di truyền và Bệnh lý học tại Đại học Uppsala, Thụy Điển. “Nhưng chúng tôi cho rằng các tế bào này bị phá vỡ chức năng sinh học“. Cụ thể hơn, các tế bào miễn dịch trong máu có nhiệm vụ chống lại ung thư, một khi mất đi nhiễm sắc thể Y, chúng có thể sẽ bị cản trở khi thực hiện công việc.
Trường hợp mất nhiễm sắc thể Y
Nhiễm sắc thể Y là một trong cặp nhiễm sắc thể quy định giới tính ở nam giới, bao gồm một nhiễm sắc thể X và một nhiễm sắc thể Y, trong khi phụ nữ có 2 nhiễm sắc thể X. Thông thường trong quá trình phân bào, các bản sao của tất cả nhiễm sắc thể được tạo ra và sắp xếp vào trong 2 tế bào mới. Tuy nhiên trong quá trình phân chia phức tạp này, thỉnh thoảng nhiễm sắc thể bị mất đi, Forsberg cho hay.
Nhiễm sắc thể X và Y. Ảnh: University of Arizona
Một nhiễm sắc thể mất đi thường sẽ dẫn đến cái chết của tế bào, nhưng tế bào vẫn có thể tồn tại mà không có nhiễm sắc thể Y.
Giới khoa học đã biết từ 50 năm trước rằng nhiễm sắc thể Y có thể biến mất, Forsberg chia sẻ. Hiện tượng mất nhiễm sắc thể Y phổ biến hơn ở những người lớn tuổi so với người trẻ tuổi. Tuy nhiên, vào tháng Tư, Forsberg và các cộng sự đã đăng tải những phát hiện này trên tạp chí Nature Genetics cho thấy mất đi nhiễm sắc thể Y trong các tế bào máu có liên quan đến tăng nguy cơ ung thư ờ nam giới.
Việc tiếp theo là xác định những yếu tố dẫn đến việc nam giới mất đi nhiễm sắc thể Y. Forsberg và các cộng sự đã thu thập dữ liệu sức khỏe của 6000 người đàn ông đang tham gia trong các dự án dịch tễ học tại Thụy Điển. Các người tham gia đã được đặt các hỏi về các yếu tố như thể dục vận động, huyết áp, sử dụng thức uống có cồn và thuốc lá. Nhóm nghiên cứu cũng thu mẫu máu của những người này làm xét nghiệm ADN để kiểm tra tỷ lệ hiện hành của nhiễm sắc thể Y có trong máu. (Bởi vì tế bào hồng cầu không mang ADN, nên kết quả chỉ áp dụng trên tế bào bạch cầu hay tế bào miễn dịch di chuyển trong máu.)
Tác dụng phụ kỳ lạ của thuốc lá
Kết quả cho thất hiện tượng mất đi nhiễm sắc thể Y trong tế bào của những người đàn ông tham gia nghiên cứu là khá phổ biến. Trong 2 nhóm đàn ông có độ tuổi từ 70-80, nhóm thứ nhất có 12,6% mất nhiễm sắc thể Y trong tế bào máu. Ở nhóm thứ hai, tỷ lệ này là 15,6%.
Ở nhóm thứ ba, bao gồm những người có độ tuổi từ 48-93, chỉ có 7,5% mất nhiễm sắc thể Y. Kết quả từ nhóm này cho thấy sự ảnh hưởng của tuổi tác. Ở những người trên 70 tuổi, 15,4% mất nhiễm sắc thể Y, trong khi tỷ lệ này chỉ có 4,1% ở những người dưới 70 tuổi.>> Xét nghiệm ADN hành chính
Từ những số liệu tổng thể này, nhóm nghiên cứu so sánh những người tham gia dựa trên yếu tố về lối sống và sức khỏe từ đó phát hiện ra rằng, ngoài tuổi tác, chỉ có thói quen hút thuốc là có liên quan đến sự mất tích của nhiễm sắc thể Y. Người hút thuốc có nguy cơ mất nhiễm sắc thể Y cao gấp 2,3-4,3 lần so với người không hút thuốc.
Hãy nói không với thuốc lá, vì chính sức khỏe của bản thân và gia đính bạn. Ảnh: Shutterstock
Cần có thêm nhiều thí nghiệm để chứng minh thuốc lá là nguyên nhân trực tiếp gây nên sự biến mất nhiễm sắc thể Y – và xác định rõ ràng cách thức thuốc là gây ra tác dụng phụ này. Tuy nhiên một số manh mối trong kết quả thu được cho thấy rõ ràng thuốc lá chính là thủ phạm. Đơn cử là những người đàn ông hút thuốc bị mất nhiễm sắc thể Y nhiều hơn, và trong số những người bỏ thuốc, hàm lượng nhiễm sắc thể Y trong máu của họ khi so với những người chưa từng hút thuốc là như nhau.
“Khi bạn ngừng hút thuốc, những bản sao tế bào không có nhiễm sắc thể Y sẽ biến mất khỏi vòng tuần hoàn,” Forsberg giải thích. Nói cách khác, sự biến mất của nhiễm sắc thể Y có thể đảo ngược.
Nhóm nghiên cứu hiện tại chưa nắm rõ mức độ lan rộng của việc hút thuốc và mất đi nhiễm sắc thể Y tại các tế bào khác trên cơ thể. Các nghiên cứu khác trên người lớn tuổi cho thấy nhiễm sắc thể Y có thể biến mất tại các mô già cỗi khác, Forsberg chia sẻ.
Mối liên hệ với ung thư?
Mặc dù nhiễm sắc thể Y có liên quan đến vấn đề giới tính, sự mất tích của nó lại ít liên quan đến bản lĩnh đàn ông. “Nhiễm sắc thể Y quan hệ mật thiết hơn với quá trình quyết định giới tính và tái sản xuất,” Forgsberg trình bày.
Thay vào đó, sự mất tích của nhiễm sắc thể có thể là manh mối để giải thích nguyên nhân đàn ông có nguy cơ cao mắc ung thư (từ thuốc là nói chung) hơn phụ nữ. Có khả năng là nhiễm sắc thể Y mất đi không gây hại trong bản thân tế bào, nhưng nó giống như một tiếng động lan truyền trong hầm mỏ, báo động rằng tế bào đang bị thuốc lá hủy hoại và sinh ra các đột biến có thể gây ung thư. Tuy nhiên Forsberg và các cộng sự tin rằng câu chuyện còn phức tạp hơn thế.
“Bởi vì chúng tôi nghiên cứu tế bào máu từ hệ tuần hoàn, nên về cơ bản chúng tôi cũng đang nghiên cứu hệ miễn dịch. Một trong những chức năng của hệ miễn dịch là chống lại ung thư trong suốt cuộc đời,” Forsberg cho biết.
Nếu trên nhiễm sắc thể Y có chứa một vài đoạn mã di truyền góp phần giúp thực hiện chức năng chống lại ung thư, mất đi nhiễm sắc thể Y trong máu có thể làm cho cơ thể dễ bị ảnh hưởng bởi khối u hơn. Bước tiếp theo, nhóm nghiên cứu dự định sẽ xử lý từng loại tế bào miễn dịch để tìm ra loại nào bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi việc mất đi nhiễm sắc thể Y.
Nhận xét
Đăng nhận xét