Viêm gan B khi có thai có truyền từ mẹ sang con

 Viêm gan B bên trong thai kì có khả năng truyền tự mẹ sang con. Vậy làm thế nào để phòng ngừa & tránh nguy cơ cho con?

Viêm gan B là bệnh lây lan trong cộng đồng qua đường quan hệ tình dục, truyền máu & từ mẹ sang con, bên trong đó chủ yếu là từ mẹ sang con. Việt Nam là nước có tỉ lệ người nhiễm viêm gan B cao so với thế giới, chiếm khoảng 15%- 20% dân số. Điều đáng nói là có tới 90% – 95% mẹ bị nhiễm virut viêm gan B lây sang con.

Viêm gan B khi mang thai có truyền từ mẹ sang con

Viêm gan B là gì?

Viêm gan B là một bệnh nhiễm virus tác động đến gan. Khi mọi người mắc bệnh này triệu chứng có thể là vàng da, vàng mắt, bứt rứt, chán ăn, nôn mửa, đau bụng và đau. Lây nhiễm viêm gan B qua tiếp xúc gần với máu, những chất dịch cơ thể khác hoặc qua quan hệ tình dục mà không có bao cao su.

Thời điểm virus viêm gan B lây truyền từ mẹ sang con

Có 3 thời điểm virus viêm gan B có thể lây truyền từ mẹ sang con: bên trong khi có bầu, trong lúc chuyển dạ đẻ và thời kỳ cho con bú.

bên trong giai đoạn mang thai

Tỷ lệ viêm gan B lây truyền từ mẹ sang con bên trong giai đoạn có thai rất thấp, không quá 2%. Nguyên nhân là do giữa máu mẹ bầu & thai nhi không tiếp xúc với nhau mà được ngăn cách bởi một hàng rào nhau thai, đây cũng là nơi trao đổi chất dinh dưỡng.

trong giai đoạn đầu thai nghén, nhau thai sẽ gồm 4 lớp: Nội mô mao mạch máu, mô liên kết, lá nuôi tế bào & lá nuôi hợp bào. Nhưng sau tháng thứ 4 – giai đoạn sau thai nghén thì lá nuôi tế bào sẽ biến mất, lá nuôi hợp bào trở nên rất mỏng và mô liên kết giảm đi đáng kể. Dẫn đến hàng rào nhau thai trở lên rất mỏng manh.

Vì thế chỉ cần một chấn động nhẹ cũng dẫn đến làm tổn thương hàng rào nhau thai, tăng khả năng máu của mẹ sẽ tiếp xúc với máu thai nhi làm lây truyền virus viêm gan B.

bên trong lúc chuyển dạ đẻ

Tỷ lệ lây truyền virus viêm gan B từ mẹ sang con bên trong giai đoạn này lên tới hơn 90%. Lúc chuyển dạ cơ tử cung co thắt, những mạch máu nơi nhau thai bám cũng bị co thắt có thể làm cho cho máu mẹ tiếp xúc trực tiếp với máu con, hoặc lúc trẻ chui qua ống âm đạo của mẹ sẽ tiếp xúc với dịch âm đạo cũng khiến trẻ bị lây nhiễm viêm gan B từ mẹ.

Thời kỳ cho con bú

Khả năng lây nhiễm trong thời kỳ này rất thấp, cực kỳ hiếm những trường hợp trẻ bị nhiễm virus viêm gan B bên trong thời gian bú mẹ. Mặc dù đã phát hiện HBV DNA có bên trong sữa non của bà mẹ HBsAg dương tính nhưng với nồng độ rất thấp, vì vậy khả năng lây nhiễm qua những dịch này cũng rất thấp.

Nếu xảy ra trường hợp bị nhiễm bên trong giai đoạn này, nguyên nhân có thể do vấn đề tổn thương đầu vú của mẹ, tổn thương miệng của trẻ, huyết thanh chứa virus viêm gan B tiếp xúc với máu của trẻ khi trẻ bú trực tiếp.

Vì vậy các bà mẹ bị viêm gan B khi cho con bú cần phải tập chăm sóc phòng ngừa chảy máu khi nứt núm vú bằng cách cho trẻ bú đúng cách và giữ gìn vệ sinh đầu vú trước & sau khi trẻ bú.

các triệu chứng của viêm gan B trong thời kỳ mang thai là gì?

Trường hợp phụ nữ mang thai bị nhiễm lần đầu, những biểu hiện bao gồm:

– Vàng da

– Da hoặc lòng trắng của mắt chuyển sang màu vàng & nước tiểu của chuyển sang màu nâu hoặc cam.

– Phân màu sáng.

– Sốt

– khó chịu kéo dài hàng tuần hoặc hàng tháng.

– Vấn đề dạ dày như chán ăn, buồn nôn & nôn

– Đau bụng.

khó chịu kéo dài là triệu chứng của viêm gan B khi có bầu

Viêm gan B tác động đến thai nhi như thế nào?

Virus viêm gan B sống hầu hết bên trong máu và dịch sinh dục của phụ nữ mang thai và không truyền qua được nhau thai. Nên sẽ không tạo tác động nhiều cho quá trình phát triển của thai nhi như những loại virus khác (rubella, cúm,…). Phụ nữ có thai bị nhiễm viêm gan B không phải là nguyên nhân gây nên dị tật bẩm sinh, nhưng làm cho tỷ lệ trẻ khi sinh bị nhẹ cân cao hơn.

Nếu bị viêm gan B nặng ở 3 tháng cuối thời kỳ mang thai thì phụ nữ có thai sẽ có nguy cơ sinh non. Do vậy, điều quan trọng nhất của người mẹ nếu bị viêm gan B chính là biết cách phòng tránh tối đa khả năng lây nhiễm cho thai nhi.

Nếu trẻ sơ sinh nhiễm virus viêm gan B sẽ có nguy cơ cao đến 90% trở thành người mang mầm bệnh & truyền virus cho người khác. Khi đến giai đoạn trưởng thành, khoảng 25% trường hợp sẽ có nguy cơ chết vì xơ gan hoặc ung thư gan.

Nguyên nhân tạo nên viêm gan B trong thời kỳ mang thai

Ngoài lây qua đường truyền máu, quan hệ tình dục, bệnh viêm gan B lây truyền từ mẹ sang con là chủ yếu. Khi người mang thai bị nhiễm virut viêm gan B có thể truyền sang bào thai. Bên trong giai đoạn 3 tháng đầu của thời kì mang thai thì tỷ lệ lây nhiễm từ mẹ sang con là 1%, nếu mẹ bị bệnh ở 3 tháng giữa của thời kì mang thai thì tỷ lệ lây nhiễm sang con là 10% & sẽ tăng cao tỷ lệ lây nhiễm sang con tới 60-70% nếu mẹ bị mắc bệnh ở 3 tháng cuối của thời kì mang thai. Nguy cơ truyền bệnh cho thai nhi có thể lên tới 90% nếu không có biện pháp bảo vệ ngay sau khi sinh, 50% số trẻ này sẽ bị viêm gan mạn tính và có nguy cơ bị xơ gan lúc trưởng thành.

Người mẹ bị nhiễm viêm gan siêu vi B trước khi mang thai có thể xảy ra khi đang mang thai. Việc có thai không phải là yếu tố làm cho bệnh viêm gan siêu vi B ở mẹ nặng lên mà ngược lại siêu vi B không gây nên ảnh hưởng xấu cho tiến trình có thai cũng như cho bào thai. Việc có bầu tiến triển bình thường, thai nhi phát triển tốt & không có nguy cơ bị dị dạng thai nhi. Chỉ khi mẹ bị viêm gan siêu vi B nặng ở giai đoạn III của thai kì thì mới có nguy cơ sinh non. Thực hiện các loại xét nghiệm trước sinh như xét nghiệm triple test hoặc xét nghiệm double test giúp tìm ra những bất thường trong thai kì.

khám viêm gan B

Trên cơ sở lâm sàng, không thể phân biệt viêm gan B với viêm gan do những tác nhân virus khác tạo nên ra, do đó, việc xác nhận khám trong phòng thí nghiệm là rất cần thiết. Một số xét nghiệm máu có sẵn để điều trị & theo dõi các người bị viêm gan B. Chúng có thể được dùng để phân biệt nhiễm trùng cấp tính và mãn tính.

khám nhiễm trùng viêm gan B trong phòng thí nghiệm tập trung vào việc phát hiện kháng nguyên bề mặt viêm gan B HBsAg. WHO khuyến cáo rằng tất cả các hiến máu đều được xét nghiệm viêm gan B để đảm bảo an toàn cho máu và tránh lây truyền ngẫu nhiên cho các người nhận sản phẩm máu.

Nhiễm HBV cấp tính được đặc trưng bởi sự hiện diện của kháng thể HBsAg & immunoglobulin M (IgM) đối với kháng nguyên lõi, HBcAg. Trong giai đoạn đầu của nhiễm trùng, bệnh nhân cũng có huyết thanh dương tính với kháng nguyên viêm gan B e (HBeAg). HBeAg thường là 1 dấu hiệu của sự nhân lên cao của virus.

Sự hiện diện của HBeAg chỉ ra rằng máu và dịch cơ thể của người nhiễm bệnh có khả năng lây nhiễm cao. Nhiễm trùng mãn tính được đặc trưng bởi sự tồn tại của HBsAg trong ít nhất 6 tháng (có hoặc không có HBeAg đồng thời). Sự tồn tại của HBsAg là biểu hiện chính của nguy cơ phát triển bệnh gan mạn tính và ung thư gan (ung thư biểu mô tế bào gan) sau này bên trong cuộc đời.

Phòng ngừa viêm gan B

Có thể ngăn ngừa lây truyền HBV chu sinh bằng cách xác định bà bầu bị nhiễm HBV (tức là kháng nguyên bề mặt viêm gan B [HBsAg] và cung cấp vắc-xin globulin miễn dịch viêm gan B và vắc-xin viêm gan B cho trẻ trong vòng 12 giờ sau sinh.

Nhiễm vi rút viêm gan B (HBV) ở phụ nữ có thai có nguy cơ nghiêm trọng đối với trẻ sơ sinh. Nếu không có điều trị miễn dịch sau phơi nhiễm, khoảng 40% trẻ sơ sinh có mẹ nhiễm HBV ở Hoa Kỳ sẽ bị nhiễm HBV mạn tính, khoảng một phần tư bên trong số đó cuối cùng sẽ chết vì bệnh gan mãn tính.

Ngăn chặn lây truyền HBV chu sinh là 1 phần không thể thiếu trong chiến lược quốc gia loại trừ viêm gan B ở Hoa Kỳ.

Sàng lọc phổ biến phụ nữ mang thai đối với HBsAg trong mỗi lần mang thai:

– Sàng lọc tất cả mẹ bầu dương tính với HBsAg để tìm HBV DNA để hướng dẫn dùng liệu pháp kháng vi-rút của mẹ bên trong thời kì mang thai. AASLD đề nghị khám bằng thuốc kháng vi-rút cho mẹ khi HBV DNA> 200.000 IU / mL

– Xử lý tình huống cho bà mẹ có HBsAg dương tính và trẻ sơ sinh

– Cung cấp điều trị dự phòng miễn dịch cho trẻ sơ sinh có mẹ bị nhiễm bệnh, bao gồm vắc-xin viêm gan B và globulin miễn dịch viêm gan B trong vòng 12 giờ sau sinh

– Tiêm vắc-xin định kỳ cho tất cả trẻ sơ sinh với loạt vắc-xin viêm gan B, với liều đầu tiên được tiêm trong vòng 24 giờ sau khi sinh.

Đọc thêm: Bảng giá xét nghiệm sàng lọc trước sinh tại gentis